26 mrt Doktersbezoek onder werktijd
Doktersbezoek onder werktijd: waar liggen de grenzen en wat is slim beleid?
Regelmatig hoor ik van werkgevers dat zij worstelen met de vraag of ze werknemers moeten toestaan om tijdens werktijd naar de huisarts of specialist te gaan. Helemaal als dit vaker voorkomt, kunnen de uren optellen en kan het lastig zijn om het werk goed te organiseren. Tegelijkertijd heeft een werknemer ook recht op goede medische zorg. Hoe vind je hier een goede balans?
In deze blog leggen we uit wat de wet zegt, welke ruimte je hebt om zelf afspraken te maken én waarom het verstandig is om hierover duidelijke regels vast te leggen.
Wat regelt de wet over doktersbezoek onder werktijd?
Allereerst is het goed om te weten dat de wet weinig concrete regels bevat over doktersbezoek tijdens werktijd. Er zijn een paar uitzonderingen:
🔹 Calamiteitenverlof bij spoed
Als er sprake is van een spoedeisende situatie – denk bijvoorbeeld aan een verwonding die direct behandeld moet worden, een plotselinge ernstige ziekte of een ongeval – dan kan een werknemer calamiteiten- of kort verzuimverlof opnemen. Dit is verlof met behoud van loon. Dit geldt ook als een werknemer onverwacht met een familielid naar de dokter moet vanwege een noodsituatie.
🔹 Zwangerschapsonderzoeken
Specifiek voor zwangere werknemers bepaalt de wet dat zij recht hebben om medische onderzoeken en zwangerschapscontroles te ondergaan tijdens werktijd, als dit niet anders kan. Ook in dit geval geldt: de werknemer behoudt haar recht op loon.
Voor al het andere reguliere doktersbezoek is er geen wettelijke regeling die recht geeft op verlof met behoud van loon.
Wat staat er in de CAO?
In veel sectoren vult de CAO dit wel verder in. Zo kan in een CAO staan dat een werknemer recht heeft op een bepaald aantal uren doorbetaald doktersbezoek per jaar, of dat de werkgever verplicht is afspraken zoveel mogelijk te verzetten naar vrije tijd. Soms wordt ook bepaald dat werknemers verplicht zijn om gemiste uren in te halen of om een afspraakbewijs te overleggen.
Werkgevers moeten dus altijd eerst goed nagaan wat hierover in de geldende CAO staat. CAO-afspraken gaan boven eigen beleid.
Geen CAO? Leg het zelf vast
Als er geen CAO-bepalingen zijn, ligt het initiatief bij de werkgever. Het is dan verstandig om in de arbeidsovereenkomst, het personeelshandboek of een aparte verlofregeling op te nemen hoe jouw organisatie omgaat met doktersbezoek onder werktijd.
Denk hierbij aan zaken als:
-
Of het doktersbezoek onder werktijd is toegestaan.
-
Of de werknemer de uren moet inhalen of dat het loon gewoon wordt doorbetaald.
-
Of er een maximum geldt aan het aantal uren of afspraken per jaar.
-
Of de werknemer moet aantonen dat het bezoek heeft plaatsgevonden (bijvoorbeeld met een afspraakbevestiging).
-
Of afspraken bij voorkeur aan het begin of einde van de werkdag gepland moeten worden.
Duidelijke afspraken voorkomen discussies achteraf en zorgen dat medewerkers weten waar ze aan toe zijn.
Wat als er niets geregeld is?
Heb je geen regeling en zegt de CAO er ook niets over? Dan komt het aan op goed werkgeverschap en goed werknemerschap. Een werkgever mag doktersbezoek niet onmogelijk maken: het belang van de gezondheid van de werknemer gaat voor.
Andersom moet een werknemer doktersbezoek zo gunstig mogelijk plannen: bij voorkeur buiten werktijd, of aan het begin of einde van de werkdag, zodat het werk zo min mogelijk wordt verstoord. Als een werknemer herhaaldelijk onder werktijd weg moet, kan dat best een uitdaging zijn, maar ook hier geldt: redelijkheid en goed overleg staan voorop.
Daarnaast kan het relevant zijn of de medische klachten werkgerelateerd zijn. Stel dat iemand rugklachten heeft door het werk, dan is het niet redelijk om hem te verplichten deze afspraken buiten werktijd te plannen of om de uren niet door te betalen.
Praktische tips voor werkgevers
Om misverstanden te voorkomen en tegelijk ook begrip te tonen voor de situatie van de werknemer, is het slim om beleid hierover helder te maken en intern te communiceren. Een paar praktische aandachtspunten:
- Check de CAO – Past jouw beleid binnen de cao-bepalingen?
- Leg afspraken schriftelijk vast – Zo kun je altijd terugvallen op duidelijke regels.
- Communiceer helder – Zorg dat werknemers weten hoe ze een doktersafspraak moeten melden en welke regels er gelden voor inhalen en doorbetaling.
- Houd maatwerk mogelijk – Er zijn altijd situaties denkbaar waarin flexibiliteit gewenst is.
Door duidelijke kaders te bieden, verklein je de kans dat medewerkers ‘lichtvaardig’ doktersbezoek plannen onder werktijd. Tegelijk houd je ruimte voor bijzondere situaties. Zo werkt het voor beide kanten.
Tot slot, tijdens werken naar de dokter?
De balans vinden tussen de belangen van je organisatie en de gezondheid van je medewerkers is soms lastig. Maar een goede regeling over doktersbezoek onder werktijd voorkomt veel onnodige discussie en schept duidelijkheid. Zie ook dit artikel op Personio
Wil je eens sparren over hoe jij dit het beste kunt regelen?
Of wil je hulp bij het opstellen van een personeelsreglement of arbeidsovereenkomst? Neem gerust contact op
