27 feb Aanneming van werk
Algemeen
Van aanneming van werk is volgens de wet sprake “indien sprake is van een overeenkomst waarbij de ene partij, de aannemer, zich jegens de andere partij, de opdrachtgever, verbindt om buiten dienstbetrekking een werk van stoffelijke aard tot stand te brengen en op te leveren, tegen een door de opdrachtgever te betalen prijs in geld”.
Onder meerwerk wordt verstaan: verrichtingen van de aannemer die boven zijn verplichting om het overeengekomen en omschreven werk tot stand te brengen en op te leveren, komen, zodat de aannemer voor het doen van deze (extra) verrichtingen recht heeft op bijbetaling ten opzichte van de overeengekomen aanneemsom. Bij minderwerk gaat het juist om een niet uitgevoerde verrichting die wel tussen partijen overeen is gekomen en bij de aanneemsom is inbegrepen. Om aanspraak op vergoeding van meerwerk te kunnen maken moet de aannemer de opdrachtgever tijdig hebben gewezen op de noodzaak tot prijsverhoging voor de door de opdrachtgever gewenste verandering. De plicht tot waarschuwing voor de prijsverhoging is niet aanwezig indien de opdrachtgever de noodzaak van prijsverhoging uit zichzelf had moeten begrijpen. De gedachte achter deze bepaling is dat de opdrachtgever op deze manier de gelegenheid heeft een weloverwogen besluit te nemen over de uitvoering van het meerwerk.
Een andere algemene regel betreft dat wijzigingen in een bestek schriftelijk aan de aannemer moeten worden opgedragen. De aanneemsom kan (onder meer) nog aan wijziging onderhevig zijn door afwijkingen van stelposten, afwijkingen van geschatte hoeveelheden en afwijkingen van verrekenbare hoeveelheden. Voor dergelijke afwijkingen is geen waarschuwingsplicht van de aannemer vereist om aanspraak te kunnen maken op ‘bijbetaling’ ten opzichte van de aanneemsom.
Indien partijen ervoor hebben gekozen om op basis van een vaste aanneemsom te contracteren wil dat nog niet zeggen dat de aanneemsom voor alle onderdelen geldt. Voor bepaalde bestedingen kan dan een zogenaamde stelpost worden opgenomen. De door de aannemer op te nemen stelpost dient een reële inschatting te zijn van de te maken kosten voor het te realiseren onderdeel van het werk. De opdrachtgever mag daar op vertrouwen. Van de aannemer mag ook worden verwacht dat hij de opdrachtgever tijdig waarschuwt voor overschrijding van de stelpost. Het gaat dan wel om een aanmerkelijke overschrijding waarbij wordt aangeknoopt bij de toelaatbare overschrijding indien een richtprijs is opgegeven, derhalve 10%.
Partijen kunnen er ook voor kiezen om geen (vaste) aanneemsom overeen te komen maar op basis van regie af te rekenen. Daaronder wordt verstaan dat de aannemer een vergoeding ontvangt voor de werkelijk gemaakte uitvoeringskosten (zoals arbeidsloon en materiaal), verhoogd met (doorgaans in percentages van die kosten uitgedrukte) opslagen voor winst en algemene kosten (circa 10%). De opslagpercentages worden tussen partijen vaak vooraf bepaald. Over het algemeen kiezen partijen voor een regieovereenkomst in situaties dat het door de aard van het werk of wegens tijdgebrek niet mogelijk is de te verrichten werkzaamheden goed te omschrijven en te begroten. Als dat wel het geval is wordt vaak voor een vaste aanneemsom gekozen.
Het belangrijkste verschil is het financiële risico van de uitvoering. Dat risico ligt bij aanneming van werk tegen een vaste prijs in principe bij de aannemer. Hij moet het werk tegen de overeengekomen som uitvoeren en dient dus nauwkeurig te begroten. De aannemer kan wel invloed op de aanneemsom uitvoeren door aanspraak te maken op meerwerk of op grond van overeengekomen risicobeperkingen, maar in de kern komen financiële tegenvallers voor rekening van de aannemer. Bij het regiecontract wordt het financiële risico verschoven naar de opdrachtgever. Immers, de aannemer krijgt zijn daadwerkelijk gemaakte kosten vergoed, ook als die hoger uitkomen dan voorafgaand begroot. Geheel gevrijwaard van risico`s is de aannemer echter ook bij de regieovereenkomst niet. Van belang is ook welke verwachtingen de aannemer bij het aangaan van de overeenkomst heeft gewekt. Indien geen prijs is bepaald dan is er een redelijke prijs verschuldigd. Heeft de aannemer bijvoorbeeld een richtprijs verstrekt dan geldt een waarschuwingsplicht voor de aannemer, bij gebreke waarvan de richtprijs niet met meer dan 10% mag worden overschreden. Indien op basis van regie een overeenkomst wordt aangegaan is het van belang goede afspraken met de aannemer te maken omtrent te maken kosten.
