14 mrt De Richtlijn voor Platformarbeid: eindelijk overeenstemming over een definitief akkoord
Afgelopen maandag 11 maart 2024 hebben de EU-ministers van Werkgelegenheid en Sociale Zaken (SZW) alsnog overeenstemming bereikt over de Richtlijn Platformarbeid. Met het historisch akkoord in december 2023 leek de definitieve richtlijn dichtbij, maar verschillende lidstaten, waaronder Frankrijk en Italië, deelden mee toch niet te kunnen instemmen met de inhoud van het akkoord vanwege de vrees voor een te grote Europese inmenging in lokale arbeidsrechtwetgeving. Nederland heeft zich sterk ingezet voor de Europese richtlijn en nu is het zo ver: alle lidstaten zijn akkoord met de Richtlijn Platformwerk. Deze Richtlijn is bedoeld om platformwerkers meer arbeidsrechtelijke bescherming te geven.
Wat is platformarbeid
Bij platformarbeid worden diensten, in de meeste gevallen via een applicatie of website, aangeboden op een platform. Denk hierbij aan Uber, Deliveroo en Helpling. De platforms brengen vraag en aanbod samen. Het werk wordt doorgaans uitgevoerd door zelfstandigen zonder arbeidsovereenkomst. Op die manier genieten zij niet de arbeidsrechtelijke bescherming die werknemers wel genieten.
Rechtsvermoeden arbeidsovereenkomst met platform
Artikel 5 van de Richtlijn introduceert een rechtsvermoeden van werknemerschap tussen een (veelal digitaal) arbeidsplatform en een persoon die het werk verricht (vroeger: de zelfstandige), als er feitelijke aanwijzingen zijn van zeggenschap en leiding. Het gaat om een rechtsvermoeden, dat kan worden weerlegd door het arbeidsplatform door te bewijzen dat de contractuele relatie géén arbeidsrelatie is. Het rechtsvermoeden beoogt de platformwerker meer arbeidsrechtelijke bescherming te geven. De gemaakte afspraken zorgen bovendien voor gelijke uitgangspunten in Europa en daarmee voor een gelijker speelveld voor bedrijven.
Algoritmisch management met menselijk toezicht
In de nieuwe Richtlijn is verder besloten verder welke beslissingen platformen niet aan algoritmes mogen overlaten. De regels voor algoritmisch management zorgen voor meer transparantie. Bij belangrijke beslissingen zoals ontslag of werkvermindering moet een beslissing met menselijk toezicht worden gemaakt. Op die manier krijgen de platformwerkers het recht om uitleg te krijgen over die besluiten en deze te laten toetsen.
Gebruik data door platformen
De Richtlijn introduceert ook nieuwe regels voor het gebruik van data door platformen. Zo mogen platformen geen persoonlijke gegevens (meer) verwerken, zoals informatie over geloofsovertuiging of privégesprekken met collega’s. Platformen zijn daarnaast verplicht informatie over zzp’ers door te geven aan de nationale autoriteiten.
Wat nu?
Zodra het akkoord formeel is bekrachtigd door het Europees Parlement, hebben lidstaten twee jaar om de richtlijn te implementeren.
Benieuwd naar de (overige) implicaties van de Europese Richtlijn? Onze arbeidsrechtadvocaten staan u graag te woord.
