16 mrt De vele vormen van staken
De vele vormen van staken
De stakingen vliegen ons om de oren. De afgelopen maand waren er veel stakingen bij het streekvervoer en ook staakt het ziekenhuispersoneel. Het recht om te staken is terug te vinden in artikel 6 aanhef onder 4 van het Europees Sociaal Handvest, waarin het collectieve actierecht is opgenomen. In deze bepaling staat dat werknemers collectief mogen optreden, hieronder valt mede het stakingsrecht.
Er zijn collectieve en wilde stakingen. Het verschil is dat een collectieve staking is georganiseerd door de vakbond, terwijl een wilde staking is georganiseerd door de werknemers zelf. Wanneer je denkt aan een staking, wordt vaak gedacht aan een klassieke staking. Er zijn echter nog meer vormen:
- Klassieke staking
Het personeel stopt zijn werkzaamheden om tegemoetkoming aan de gestelde eisen af te dwingen. - Estafettestaking
Er is een werkonderbreking van korte duur die telkens plaatsvindt in andere delen van het bedrijf, deze manier van staken kan door het hele land gaan. - Langzaam-aan-actie
Het werk wordt niet volledig neergelegd, maar, zoals de naam al zegt, er wordt op een manier langzamer gewerkt. - Stiptheidsactie
Het personeel doet alleen datgene waartoe de arbeidsovereenkomst of de cao hen uitdrukkelijk verplicht. Er wordt precies gedaan wat er van hen wordt gevraagd en niet meer dan dat.
Recente voorbeelden van stakingen
De klassieke staking van het ziekenhuispersoneel
Het perfecte voorbeeld voor een klassieke staking is de staking van 16 maart 2023. Het ziekenhuispersoneel stopt zijn werkzaamheden (m.u.v. de spoedeisende hulp) om tegemoetkoming aan de gestelde eisen af te dwingen. De vakbonden eisen meer loon, een hogere vergoeding voor bereikbaarheidsdiensten en betere afspraken over de roosters. Deze eisen zijn belangrijk omdat ze de uittocht van personeel uit de zorg tegen willen gaan. Er zijn grote tekorten aan personeel, door de hoge werkdruk is de zorg niet aantrekkelijk om in te werken.
De estafettestaking van de NS
In augustus 2022 was er een estafettestaking bij de NS. Het NS-personeel was ontevreden over de cao. Het loon zou moeten meestijgen met de inflatie om personeelstekorten te bestrijden. De NS is niet langer aantrekkelijk voor werknemers, trekt weinig werknemers aan en de huidige werknemers vertrekken door ontevredenheid. Zo stelde Roos Rahimi van FNV Spoor: ‘Het doel van de stakingen is de toekomst van de NS veiligstellen’. Het personeel koos voor een estafettestaking, de stakingsdagen werden verdeeld over het land. Op dag één staakten Friesland en Groningen, op dag twee Noord-Holland en zo verder.
De politie die het langzaamaan doet
In 2015 hield de politie een langzaamaanactie, hiermee vroegen ze aandacht voor het cao-conflict met de minister van Veiligheid en Justitie. De actie werd ook wel de bonnenactie genoemd. Tijdens de bonnenactie gaf de politie alleen nog bekeuringen bij grove schendingen van de openbare orde en veiligheid. In alle andere gevallen werd volstaan met een waarschuwing. Deze actie was een reactie op de weigering van de minister van Veiligheid en Justitie om met een hoger cao-bod te komen. De politie had de minister een ultimatum gegeven, hij moest met een voorstel komen waarin betere voorwaarden stonden voor het loon, pensioenbeleid, veiligheid en gezondheid, anders zouden ze gaan staken. Het idee achter de bonnenactie was dat het gebrek aan bekeuringen impact zou hebben op de inkomsten van de staatskas.
Te late post door een stiptheidsactie
Eind 2022 was er nog een stiptheidsactie door PostNL. Ze hielden actie voor de cao, ze wilden betere afspraken over loon, reiskosten en het pensioen. De stiptheidsactie duurde twee weken. Hierbij werkten ze alleen de uren die in het rooster stonden. Er werd niet minder en ook zeker niet meer gewerkt. Als de werkgever aangaf dat er minder werk beschikbaar was dan weigerde de werknemer om naar huis te gaan. In het geval dat het druk was en er werd gevraagd om meer te werken, gaf de medewerker aan dat zijn dag erop zat. De gedachte erachter was dat PostNL geen gebruik mocht maken van de loyaliteit van haar medewerkers aangezien PostNL zelf ook niet loyaal was naar haar medewerkers.
Over deze recente stakingen is (nog) niet geprocedeerd. Over het algemeen blijkt uit jurisprudentie dat de lichtere stakingsvormen (langzaam-aan-actie en stiptheidsactie) eerder worden toegelaten door de rechter dan een volledige (klassieke) staking. Zo is er in 2019 een klassieke staking verboden van Amsterdamse boa’s die van plan waren te staken op Koningsdag. Staken is aan de orde van de dag in Zuid-Europa, denk aan landen zoals Spanje, Frankrijk en Griekenland waar ze regelmatig het werk neerleggen. Deze zuidelijke wind waait langzaam naar ons over.
Vragen over het bovenstaande?
Neem dan contact op met één van de arbeidsrechtadvocaten van Sørensen Advocaten. Bel: 010-2492444
